Sinds 1 november werk ik niet meer als psycholoog bij HumanCapitalCare. De komende periode neem jullie graag mee tijdens mijn eigen zoektocht naar een nieuwe werkuitdaging. Stap 1 is ontdekken wat ik wil. Hierbij is het vooral belangrijk om te ontdekken wat mij plezier geeft en waar ik echt blij van word. Voor mij (en voor veel mensen met mij) is dat niet altijd even eenvoudig. Niks om voor te schamen. Want waar je werkplezier van krijgt kan variëren naarmate je ouder wordt. Daarnaast krijgen we tijdens het leven te maken met verschillende factoren die jouw diepste werkverlangens kunnen vertroebelen. Wat zijn deze factoren?
1. De basisschool en middelbare school
Ja, we leren veel op school. Rekenen, taal en andere belangrijke zaken. Als je geluk hebt, dan heb je ook geleerd hoe je moet omgaan met emoties en met negatief denken. Je wordt voorbereid om het werkleven in te stappen. Je wordt gestimuleerd om zo goed mogelijk te leren, hoge cijfers te halen en om de juiste studie te kiezen. Bij voorkeur eentje met baangarantie.
Als tiener keek ik op tegen leraren en docenten. Zij waren de personen die de waarheid spraken waardoor ik braaf deed wat van me werd verlangd. De stof vond ik niet altijd even interessant. Vaak was het stampwerk of leertechnieken gebruiken om een 8 of 9 te halen op een toets. Terugkijkend had ik niet het gevoel dat ik werd geprikkeld om plezier te maken. School was voor mij een moetje. Op discipline en wilskracht haalde ik het vwo-diploma. Ja, ik was wel trots. Maar of ik nou zoveel plezier en lol had op het vwo?
2. Ouders en opvoeders
Hoge cijfers halen deed ik ook om mijn ouders te pleasen. Ik wilde namelijk dat ze trots op me waren. "Goed leren zodat je een goedbetaalde baan krijgt", hoorde ik mijn moeder vaak zeggen. Geld was voor mijn ouders leidend. Niet wat ik leuk vond of wat mij plezier gaf. Gelukkig was ik wel zo slim om niet een economische studie te volgen zoals mijn ouders dat graag wilden (economie leek me verschrikkelijk). Ik koos aanvankelijk voor communicatiewetenschappen en daarna voor psychologie, ook al hadden mijn ouders daar moeite mee. Sterker nog. Ze waren erop tegen.
Ik ben best wat mensen gesproken die hebben gekozen voor een bepaalde studie om hun ouders of opvoeders een plezier te doen. De invloed van ouders op een studie kan groot zijn. Niet wetende dat ze daarmee het geluk van hun kind in negatieve zin kunnen beïnvloeden.
3. Mensen in jouw omgeving
Ook familieleden, vrienden, collega's of kennissen kunnen je flink op het verkeerde been zetten. Wie herkent een van de volgende uitspraken niet? "Dat werk past echt bij jou!" "Je bent zo goed in de taken van die functie", "Wij gunnen jou deze promotie", "Je bent gek als je die baan niet aanneemt!" Harstikke leuk natuurlijk, dat anderen zo positief reageren op een bepaalde functie. Maar wat anderen zien en vinden betekent niet automatisch dat jij gelukkig wordt in die baan.
4. De waan van de dag
Misschien ben je een starter op de arbeidsmarkt en werk je keihard om indruk te maken op jouw eerste werkgever. Misschien heb je een gezin met jonge kinderen of puberende kinderen. Of misschien ben je mantelzorger. Het maakt niet uit wat je situatie is, dagelijkse taken en verplichtingen kunnen flinke afleiders zijn om te ontdekken wat je precies wilt. Opgaan in de waan van de dag kan zelfs een sabotagetechniek zijn. Zolang je namelijk bent afgeleid hoef je geen actie te ondernemen om jouw werkleven meer sprankeling te geven.
5. Salaris als prioriteit
Het salaris is ook een goede afleidende factor om te ontdekken wat je echt wilt. Want geld maakt wél degelijk gelukkig. Zonder salaris kunnen geen rekeningen worden betaald, eten worden gekocht of uitjes worden gemaakt. Toch kan de balans de verkeerde kant opslaan als salaris de belangrijkste prioriteit wordt. Helemaal als het salaris meer dan voldoende is om te voorzien in de basisbehoeften en rekeningen.
Zo heb ik genoeg mensen begeleid die ongelukkig zijn in hun functie, daardoor ziek zijn geworden, maar 'vastzitten' vanwege een goed salaris en bijbehorend uitgavenpatroon. Omdat ze voor hun gevoel vastzitten komen ze moeilijk in actie om alternatieve werkmogelijkheden te onderzoeken. En als ze merken dat alternatieven jobs minder betalen, dan laten ze het daarbij, ook al zijn ze niet gelukkig.
6. Onzekerheid
Hoe onzekerder je bent hoe minder werkmogelijkheden je ziet. Met andere woorden: je krijgt een beperkte visie op de banen die bij jou passen. Je kijkt vooral vanuit de bril: "Wat kan ik?" In plaats van: "Wat wil ik en wat vind ik leuk?" Deze twee brillen zijn anders. Natuurlijk is het ook belangrijk dat je vaardigheden hebt om datgene te doen wat je graag wilt doen. Het mooie is dat je vaardigheden kunt ontwikkelen en trainen. Je kunt ook een studie volgen of je laten bijscholen. Fijne bijkomstigheid is dat je je dan ook zekerder zult voelen.
7. Persoonlijke ontwikkeling en groei
Wat je leuk en prettig vindt kan veranderen als je ouder wordt of langer bij een organisatie werkt. Zo heb ik tussen 2006 en 2010 ontzettend veel plezier beleefd aan het geven van groepsfitnesslessen en yogalessen op sportscholen. Sterker nog, ik heb flink wat jaren mijn brood verdiend met lesgeven. Inmiddels is die passie verdwenen en vind ik het vooral fijn om lessen te volgen. Als dat gebeurt, dan moet je opnieuw ontdekken wat je leuk vindt en welke baan daarbij past.
8. Beperkte kennis op gebied van loopbaanmogelijkheden
Dit punt sluit aan bij punt 7. Als je merkt dat je huidige werk niet meer past, en je bent er zelfs ziek van geworden, dan moet je gaan ontdekken wat wél past. Het kan zijn dat je dan al een hele tijd in een bepaalde branche werkt, waardoor jouw blikveld beperkt is. Het kan al helpend zijn om met mensen in je omgeving te praten of om een goede loopbaancoach in te schakelen. De volgende zin heb ik vaak in de spreekkamer gehoord: "Maar ik weet niet wat voor baan ik dan wél wil." Alsof iedereen, als je huidige werk niet meer passend is, meteen moet weten wat het alternatief wordt en dat je daar alleen achter moet zien te komen.
Misschien ben ik wel factoren vergeten. Plaats dan gerust een reactie om dit blog aan te vullen! In een volgend blog geef ik graag tips om te ontdekken wat jouw huidige werkpassie is.